การสังเคราะห์องค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ
อัครเดช นีละโยธิน
ตลอดเวลาที่ผ่านมาได้มีนักวิชาการให้ความหมายหรือนิยาม
รวมถึงทัศนะของคำว่า ภาวะผู้นำตลอดจนการแปลความหมายจากคำว่า leadership
โดยนำเสนอพอสังเขปดังต่อไปนี้
1. Stogdill
(1950) ได้กล่าวไว้ว่า ความเป็นผู้นำอาจถูกพิจารณาว่าเป็นกระบวนการ
(การกระทำ)
ที่มีอิทธิพลต่อกิจกรรมของกลุ่มที่มีการจัดการในความพยายามในการกำหนดเป้าหมายและความสำเร็จตามเป้าหมาย
2. Hemphill
& Coons (1957) ได้ให้ความคิดเห็นไว้ว่า
ภาวะผู้นำคือพฤติกรรมของแต่ละบุคคลเมื่อเขาเป็นผู้กำกับกิจกรรมของกลุ่มที่มุ่งเป้าหมายร่วมกัน
3. Prentice
(1961) ได้กล่าวไว้ว่า ภาวะผู้นำ หมายถึง การบรรลุเป้าหมายโดยผ่านทางผู้ช่วยของมนุษย์
ผู้นำคือคนที่ประสบความสำเร็จในการบังคับบัญชาผู้ทำงานร่วมกันของมนุษย์เพื่อบรรลุเป้าหมายที่เฉพาะเจาะจง
4. Tannenbaum,
Weschler & Massarik (1961) ได้แสดงทัศนะไว้ว่า
ความเป็นผู้นำคืออิทธิพลของบุคคลการออกกำลังกายในสถานการณ์และการกำกับผ่านกระบวนการสื่อสารเพื่อบรรลุเป้าหมายหรือเป้าหมายที่ระบุ
5. Dwight
D. Eisenhower (1965) เป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนที่ 34
ได้แสดงทัศนะไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือศิลปะในการทำให้คนอื่นทำสิ่งที่คุณต้องการทำได้เพราะเขาต้องการทำ
6. Likert
(1967) ให้ความหมายภาวะผู้นำว่า หมายถึงกระบวนการซึ่งผู้ที่จะต้องเข้าไปเกี่ยวข้องกับความคาดหวัง
ค่านิยม และความสามารถในการพบปะติดต่อเจรจา บุคคลที่จะต้องไปเกี่ยวข้องด้วย
ดังนั้นเพื่อที่จะก่อให้เกิดประสิทธิภาพ แสดงออกซึ่งพฤติกรรมที่จะทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาเห็นว่าสนับสนุนในความสามารถ
7. Fiedler;
& Chemer (1974) ได้ให้ความหมายไว้ว่า ภาวะผู้นำหมายถึงความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
ซึ่งเกี่ยวข้องกับการใช้อิทธิพลและอำนาจผู้นำ
8. Rauch
& Behling (1984)
ได้อธิบายความหมายของคำว่าภาวะผู้นำไว้ว่า เป็นกระบวนการที่มีอิทธิพลต่อกิจกรรมของกลุ่มที่มีการจัดการเพื่อบรรลุเป้าหมาย
9. Donelly, Ivancevich & Gibson (1985) ได้แสดงทัศนะไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือความพยายามในการมีอิทธิพลต่อกิจกรรมของผู้ติดตามผ่านกระบวนการสื่อสารและเพื่อบรรลุเป้าหมายหรือเป้าหมายบางอย่าง
10. Hersey
& Blanchard (1988) ได้นำเสนอความหมาของคำว่าภาวะผู้นำไว้ว่า
ความเป็นผู้นำเป็นกระบวนการที่มีอิทธิพลต่อกิจกรรมของแต่ละบุคคลหรือกลุ่มในความพยายามที่จะบรรลุเป้าหมายในสถานการณ์ที่กำหนด
11. Hosking
(1988) ได้กล่าวว่า ผู้นำคือผู้ที่มีส่วนร่วมอย่างสม่ำเสมอในการจัดระเบียบทางสังคมและผู้ที่คาดหวังและรับรู้ได้
12. Batten
(1989) ได้ให้ความหมายคำว่าภาวะผู้นำไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือการพัฒนาระบบความคาดหวังที่ชัดเจนและสมบูรณ์เพื่อบ่งชี้ถึงการใช้และการใช้จุดแข็งของทรัพยากรทั้งหมดในองค์กรซึ่งสำคัญที่สุดคือคน
13. Bass (1990) ได้แสดงทัศนะไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกสองคนหรือมากกว่าในกลุ่มที่มักเกี่ยวข้องกับการจัดโครงสร้างหรือการปรับโครงสร้างสถานการณ์และการรับรู้และความคาดหวังของสมาชิก
ความเป็นผู้นำเกิดขึ้นเมื่อสมาชิกในกลุ่มหนึ่งปรับเปลี่ยนแรงจูงใจหรือสมรรถนะของผู้อื่นในกลุ่ม
สมาชิกคนใดในกลุ่มสามารถแสดงความเป็นผู้นำได้บ้าง
14. Cohen
(1990) ได้เสนอความคิดเห็นไว้ว่า ภาวะผู้นำคือศิลปะแห่งการมีอิทธิพลต่อผู้อื่นต่อผลงานสูงสุดของตนเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์วัตถุประสงค์หรือโครงการใด
ๆ
15. Jacobs
& Jaques (1990) ได้นำเสนอความคิดเห็นไว้ว่า
ความเป็นผู้นำคือกระบวนการในการให้ความมุ่งหมาย (ทิศทางที่มีความหมาย)
ต่อความพยายามร่วมกันและทำให้เกิดความพยายามเต็มใจที่จะใช้จ่ายเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์
16. Conger
(1992) ได้ให้ความหมายผู้นำไว้ว่า คือบุคคลที่กำหนดทิศทางสำหรับกลุ่มทำงานของบุคคลที่ได้รับความมุ่งมั่นจากสมาชิกกลุ่มนี้ไปยังทิศทางนี้และผู้ที่กระตุ้นให้สมาชิกเหล่านี้บรรลุผลตามแนวทาง
17. Jaques
& Clement (1994)
ได้นิยามคำว่าภาวะผู้นำไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือกระบวนการที่บุคคลหนึ่งกำหนดเป้าหมายหรือทิศทางของบุคคลอื่นอย่างน้อยหนึ่งคนและทำให้พวกเขาเคลื่อนไหวไปพร้อม
ๆ กับเขาหรือเธอและต่อกันในทิศทางนั้นด้วยความสามารถและความมุ่งมั่นอย่างเต็มที่
18. Kouzes
& Posner (1995)
ได้นำเสนอความหมายภาวะผู้นำไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือศิลปะแห่งการระดมคนอื่น ๆ
เพื่อต้องการต่อสู้กับแรงบันดาลใจร่วมกัน
19. Nahavandi
(2000) ได้ให้ความหมายของภาวะผู้นำว่า หมายถึงปรากฏการณ์แบบกลุ่ม
นั่นคือไม่มีผู้นำที่ปราศจากผู้ตาม ภาวะผู้นำนั้น
ระหว่างบุคคลที่มีอิทธิพลต่ออีกคนหนึ่ง หรือการที่สามารถชักจูงใจผู้อื่นและมีเป้าหมายของการดำเนินงานโดยตรงและบทบาทที่แสดงในกลุ่มและองค์การรวมไปถึงการที่ผู้นำจะอยู่ใน
ลำดับบนสุด บางกรณีก็ซับซ้อนและบางครั้งก็มีการยืดหยุ่น
20. Coulter
(2002) ได้ให้ความหมายไว้ว่า ภาวะผู้นำหมายถึงความสามารถ
ของบุคคลในการมองการณ์ไกล การปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินงานด้านกลยุทธ์การกำหนและการ
ทำงานร่วมกับบุคคลอื่นในองค์การเพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงซึ่งจะสร้างความคุณค่าให้กับองค์การ
21. Draft
(2005) ได้ให้ความหมายว่าภาวะผู้นำหมายถึงความสัมพันธ์ที่มี
อิทธิพลระหว่างผู้นำ (Leaders) และผู้ตาม (Followers)
ที่มีความตั้งใจต่อการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ
และการเปลี่ยนแปลงนั้นสะท้อนจุดมุ่งหมายที่มีร่วมกันระหว่างผู้นำและผู้ตาม
22. Shermerhorn,
Hunt, & Osborn (2008) ได้ให้ความหมายไว้ว่า
ภาวะผู้นำหมายถึงอิทธิพลระหว่างบุคคลที่จะชักนำให้บุคคลอื่น ในสิ่งที่ผู้นำต้องการ
23. Susan
Ward (2018) ได้นิยาม ภาวะผู้นำ คือการที่ผู้นำเป็นศิลปะของการสร้างแรงจูงใจให้กลุ่มคนที่จะทำหน้าที่ให้บรรลุทั่วไปเป้าหมาย
และเป็นผู้นำที่มีความสามารถในการสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้อื่นและมีการเตรียมพร้อมตลอดเวลา
24. Investopedia (2018) ได้นำเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับภาวะผู้นำไว้ว่า ความเป็นผู้นำคือความสามารถของผู้บริหาร
ในการกำหนดและบรรลุเป้าหมายที่ท้าทายดำเนินการอย่างรวดเร็วและเด็ดขาด และสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่นทำงานได้ดี
จากผลการศึกษาทฤษฎีและงานวิจัยเพื่อการสังเคราะห์กำหนดองค์ประกอบของความหมายภาวะนำ
(leadership)
จากทัศนะและจากผลการศึกษาวิจัยของนักวิชาการ 25 แหล่งดังกล่าวมานั้นผู้เขียนพิจารณาเห็นว่าสามารถถอดองค์ประกอบ
ผู้เขียนได้นำเสนอในตารางที่ 1 ถอดองค์ประกอบความหมายของภาวะผู้นำดังนี้
ตารางที่1ุ ถอดองค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ
ตารางที่ 2
จัดกลุ่มความหมายเดียวกัน
ภาวะผู้นำหมายถึง กระบวนการความเป็นผู้นำโดยทักษะการใช้อิทธิพล การทำงานเป็นทีม ทักษะการสื่อสาร ยอมรับการเปลี่ยนแปลง มีวิสัยทัศน์ร่วม สามารถจูงใจและสร้างแรงบันดาลใจ ต่อบุคคลในกลุ่ม เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
จากผลการศึกษาทฤษฎีเพื่อการสังเคราะห์กำหนดองค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ
(leadership)
จากทัศนะของนักวิชาการ 24 แหล่งดังกล่าวมานั้นผู้วิจัยพิจารณาเห็นว่าองค์ประกอบบางตัวมีความหมายเดียวกันแต่นักวิชาการเรียกชื่อต่างกันดังนั้นเพื่อให้การนำเอาองค์ประกอบแสดงในตารางสังเคราะห์มีความเหมาะสมผู้วิจัยจึงกำหนดชื่อองค์ประกอบที่มีความหมายเหมือนกันแต่เรียกชื่อแตกต่างกันที่เป็นกลาง
(neutral) ที่สะท้อนให้เห็นถึงความหมายเดียวกันและครอบคลุมองค์ประกอบอื่นที่ใช้ชื่อแตกต่างกันนั้นหรือเลือกใช้ชื่อองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งดังนี้
1. อิทธิพลในการจูงใจ
มีความหมายเดียวกันดังนี้ มีอิทธิพล มีอำนาจ สามารถชักนำ การสนับสนุนการสร้างแรงจูงใจ
มีการจูงใจ
2. การทำงานเป็นทีม
มีความหมายดังนี้ การมีส่วนร่วม
การบริหารบุคลากร ความสัมพันธ์ ความตั้งใจ ความพยายาม ความมุ่งมั่น
ความยืดหยุ่น
3. มีเป้าหมาย
มีความหมายเดียวกันดังนี้ กำหนดเป้าหมาย กำหนดเป้าหมาย กำหนดทิศทาง มีวัตถุประสงค์
4. มีวิสัยทัศน์ร่วม
มีความหมายเดียวกันดังนี้ มีวิสัยทัศน์ วิสัยทัศน์ร่วม
5. ทักษะการสื่อสาร
มีความหมายเดียวกันดังนี้ การสื่อสาร
6. การเปลี่ยนแปลง
มีความหมายเดียวกันดังนี้ กล้าตัดสินใจ
ตารางที่ 3 สังเคราะห์องค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ
จากตารางที่
3 ผลการสังเคราะห์องค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ พบว่า มีองค์ประกอบที่เป็นกรอบเชิงทฤษฎี
(theoretical framework) จำนวน 7 องค์ประกอบ ซึ่งในการศึกษาครั้งนี้
ผู้เขียนได้พิจารณาองค์ประกอบที่มีค่าความถี่สูงตั้งแต่ 11 ขึ้นไป เพื่อคัดสรรเป็นองค์ประกอบที่เป็นกรอบแนวคิด
(conceptual framework) เพื่อการวิจัย ได้จำนวน 5 องค์ประกอบ ดังนี้
1)
อิทธิพลในการจูงใจ (Influence on
motivation )
2)
ทำงานเป็นทีม (Teamwork)
3)
มีเป้าหมาย (Have goals)
4)
วิสัยทัศน์ร่วม (Share vision)
จากองค์ประกอบข้างต้นสามารถสร้างโมเดลองค์ประกอบความหมายภาวะผู้นำ
ดังภาพที่ 1
ภาพที่ 1โมเดลการความหมายภาวะผู้นำ
จากความหมายภาวะผู้นำที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
พอจะสรุปได้ว่า ภาวะผู้นำหมายถึง กระบวนการความเป็นผู้นำโดยทักษะการใช้อิทธิพล
การทำงานเป็นทีม ทักษะการสื่อสาร ยอมรับการเปลี่ยนแปลง มีวิสัยทัศน์ร่วม
สามารถจูงใจและสร้างแรงบันดาลใจ ต่อบุคคลในกลุ่ม เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
References
Bass, B. M. (1990). Bass and
Stogdill’s handbook of leadership: Theory, research and managerial
applications. New York: Free Press.
Batten, J. D. (1989).
Tough-minded leadership. New York: AMACOM.
Cohen, W. A. (1990). The art
of a leader. Englewood Cliffs, New Jersey: Jossey-Bass.
Conger, J. A. (1992).
Learning to lead. San Francisco: Jossey-Bass.
Donelly, J. H., Ivancevich,
J. M. & Gibson, J. L. (1985). Organizations: behavior, structure, processes
5th ed. Plano, Texas: Business Publications Inc.
Draft.,
R. L. (2005). Organizational theory and design. Mason. OH: Thomson
South-Western.
Dwight D. Eisenhower. (1965). Retrieved January 18 2018 from https://www.eisenhower.archives.gov/all_about_ike/quotes/what_is_leadership.pdf
Fiedler; & Chemer. (1974). Spirtual
Leadership and Organizational Performance: An Exploratory. Study. Tarleton
State University, Central Texas.
Hemphill, J. K., &
Coons, A. E. (1957). Development of the leader behavior description
questionnaire.
In R. M. Stodgill and A. E. Coons (Eds.), Leader behavior: Its
description and measurement. Columbus, Ohio: Bureau of Business Research, Ohio
State University, pp. 6-38.
Hersey, P., & Blanchard,
K. (1988). Management of organizational behavior. Englewood Cliffs, New Jersey:
Prentice Hall.
Hosking, D. M. (1988).
Organizing, leadership, and skilful process. Journal of Management Studies, 25,
pp. 147-166.
Investopedia. (2018).Leadership. Retrieved January 18 2018 from
https://www.investopedia.com/terms/l/leadership.asp#ixzz55PbfnARy
Jacobs, T. O., & Jaques,
E. (1990). Military executive leadership. In K. E. Clark and M. B. Clark
(Eds.), Measures of leadership. West Orange, New Jersey: Leadership Library of
America, pp 281-295.
Jaques, E., & Clement,
S. D. (1994). Executive leadership: a practical guide to managing complexity.
Cambridge, MA: Carson-Hall.
Katz, D., & Kahn, R. L.
(1978). Social psychology of organizations, 2nd ed. New York: John Wiley.
Kouzes, J. M., & Posner,
B. Z. (1995). The leadership challenge. San Francisco: Jossey-Bass.
Likert.
(1967). The Key Practices of Servant - Leader. Retrieved
from http://www.greenleaf.org/whatssl/Thekeypracticesfservant-leade.pdf
Nahavandi. (2000). Psychometric
theory. 3rd ed. New York: McGraw-hill
Prentice, W. C. H. (19610.
Understanding leadership. Harvard Business Review. September/October, Vol. 39
No. 5s p 143.
Rauch, C. F., & Behling,
O. (1984). Functionalism: Basis for an alternate approach to the study of
leadership. In J. G. Hunt, D. M. Hosking, C. A. Schriesheim, and R. Stewart
(Eds.), Leaders and managers:
International perspectives on managerial behavior and leadership. New York:
Pergamon Press, pp. 45-62.
Stogdill, R. M. (1950).
Leadership, membership and organization. Psychological bulletin. 47, pp 1-14.
Susan Ward. (2017). Leadership
Definition. Retrieved January 18
2018 from https://www.thebalance.com/leadership-definition-2948275
Tannenbaum, R., Weschler, I.
R., & Massarik, F. (1961). Leadership and organization. New York:
McGraw-Hill.
