Pedagogy Adragogy Heutagogy คืออะไร

 Pedagogy  Adragogy  Heutagogy 

          Pedagogy หมายถึงศิลปและศาสตรของการเปนครูซึ่งขยายความตอไปอีก จะเปนการใชเทคนิควิธีทางการสอนและอื่น ๆ อีกมากที่เกี่ยวกับการสอน คําวา Pedagogy มาจากคําวา Paidagogos ใน ภาษากรีกโบราณ หมายถึง ทาส ที่ทําหนาที่สั่งสอนแนะนําการเรียนรูใหกับเด็ก ๆ ที่เปนลูกหลานของทาสตามที่เจานาย ตองการและเด็ก ๆ ที่อยูในความดูแลของ Paidagogos ก็ลวนเปนทาสทั้งนั้น สวนผูที่ไมไดเปนทาสนั้นไมตองเชื่อฟง คําสั่งสอนจากผูเปนทาส จึงเปนหนาที่ของ Paidagogos ที่ทําหนาที่ฝกลูกทาสเหมือนกับครูฝกทหาร (Drill Sergeant) เพื่อใหมั่นใจวาทาสเหลานั้นจะทําหนาที่ไดอยางดีตามที่เจานายตองการคําวา “paidia” (παιδιά) หมายถึงเด็ก ๆ (Children) 

           Adragogy หมายถึงการสอนผูใหญ แตกตางจาก Pedagogy ซึ่งหมายความถึงเด็ก ๆ (Child-Leading) และแสดงใหเห็นวาการสอนผูใหญมีความแตกตางจากการสอนเด็กโดยเฉพาะอยางยิ่งในการเรียนการ สอนอาชีวศึกษาและการฝกอาชีพรวมทั้งการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาดวยการเรียนการสอนผูใหญทั้งที่มีการ เรียนแบบตัวตอตัว ไปจนถึงการเรียนแบบทางไกลนั้นใชฐานความรูความเขาใจในการกระบวนการเรียนรูของผูใหญ ในเรื่องของการนําทางดวยตนเอง (Self-Directedness) หมายถึงการควบคุมและกําหนดแนวทางของการเรียนดวย ตนเอง สําหรับหลักการและกระบวนการสอนผูใหญตามทฤษฎีของ Knowles สรุปได 4 ประการไดแก 

1) ผูใหญ ตองการมีสวนในการวางแผนและประเมินการเรียนการสอน

2) ประสบการณทั้งที่ถูกและผิดเปนฐานของการเรียนและ การจัดประสบการณใหมในการเรียนรู 

3) ผูใหญสนใจในเนื้อหาของการเรียนที่เกี่ยวของกับงานที่ทําในขณะนั้นหรือ การใชชีวิตในขณะนั้น และ 4) การเรียนของผูใหญจะใชปญหาเปนศูนยกลาง (Problem-Centered) ในการนําเขาสู กระบวนการเรียนการสอนมากกวาการใชเนื้อหาเปนตัวนํา (Content-Oriented) เขาสูการเรียนการสอน 

          Heutagogy หมายถึง การเรียนสําหรับคนที่มีศักยภาพพรอมที่จะเรียนในองคกรที่มีศักยภาพที่สามารถใหการเรียนรู และเรียนบนฐานของความสามารถที่จะเรียนไดดวยตนเอง สามารถควบคุมตนเองกําหนดทิศทางการเรียนดวยตนเอง ดวยรูปแบบและวิธีการตาง ๆ และเรียนรูที่จะเรียนไดอยางไรใหเหมาะสมกับตนเอง เปนตน ดังนั้นเทคโนโลยีการสอน อาชีวศึกษาและการฝกอาชีพจึงควรใหความสนใจกับการเรียนการสอนแบบ Heutagogy ซึ่งนาจะเปนกระบวนการ เรียนการสอนที่สอดคลองกับโลกปจจุบันและอนาคตอีกดวย

แหล่งข้อมูล

รองศาสตราจารยดร. กฤษมันต  วัฒนาณรงค

หลักธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา

หลักธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา

คำสอนของพระพุทธเจ้านั้น  มีมานานตั้งแต่สมัยพุทธกาล  นับถึงปัจจุบันเป็นเวลา  2558  กว่าปีแล้ว  แต่มันก็ยังใช้ได้หรือทันสมัยอยู่ตลอดเวลา สามารถไปใช้ได้เลยหรือนำไปดัดแปลง เป็นหลักการบริหารองค์กรหรือหน่วยงาน และสถานศึกษา หรือโรงเรียน จึงได้นำเสนอหลักธรรมเพื่อไปใช้หรือนำไปเป็นหลักการในการทำงาน ในการบริหารการศึกษา บริหารสถานศึกษา บริหารงานโรงเรียน และกับการบริหารตนเอง และแนวทางในการบริหารงานได้เป็นอย่างดี  ซึ่งหลักธรรมสามารถพิสูจน์ได้ นั้นคือ  “สัจธรรม” ปฏิบัติได้เห็นผลได้อย่างแท้จริง สำหรับนักบริหารก็มีหลักธรรมสำหรับยึดถือและปฏิบัติอย่างมากมาย  ดังต่อไปนี้

พรหมวิหาร  4

เป็นหลักธรรมของผู้ใหญ่(ผู้บังคับบัญชา)  ที่ควรถือปฏิบัติเป็นนิตย์ มี 4 ประการ คือ

1.  เมตตา      ความรักใคร่ ปราณนาจะให้ผู้อื่นมีความสุข

2.  กรุณา      ความสงสาร คิดช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นทุกข์

3.  มุทิตา      ความพลอยยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดีมีสุข

4.  อุเบกขา   วางตนเป็นกลาง ไม่ดีใจ ไม่เสียใจ เมื่อผู้อื่นถึงวิบัติ มีทุกข์ 

อคติ 4

         อคติ  หมายความว่า  การกระทำอันทำให้เสียความเที่ยงธรรม  มี 4 ประการ

        1.  ฉันทาคติ    ลำเอียงเพราะรักใคร่

        2.  โทสาคติ     ลำเอียงเพราะโกรธ

        3.  โมหาคติ     ลำเอียงเพราะเขลา

        4.  ภยาคติ       ลำเอียงเพราะกลัว

         อคติ 4 นี้ ผู้บริหาร/ผู้ใหญ่  ไม่ควรประพฤติเพราะเป็นทางแห่งความเสื่อม

สังคหวัตถุ 4 

       เป็นหลักธรรมอันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวน้ำใจของกันและกันเห็นเหตุให้ตนเอง และหมู่คณะสู่ความเจริญรุ่งเรือง

       1.ทาน                  ให้ปันสิ่งของแก่คนที่ควรให้

       2.ปิยวาจา          เจรจาด้วยถ้อยคำไพเราะอ่อนหวาน

       3.อัตถจริยา        ประพฤติในสิ่งที่เป็นประโยชน์

       4.สมานนัตตตา   วางตนให้เหมาะสมกับฐานะของตน

อิทธิบาท 4

                        เป็นหลักธรรมถือให้เกิดความสำเร็จ

                          1.ฉันทะ     ความพึงพอใจในงาน

                          2.วิริยะ      ความขยันมั่นเพียร

                          3.จิตตะ     ความมีใจฝักใฝ่เอาใจใส่ในงาน

                         4.วิมังสา   ไตร่ตรองหาเหตุผล

ทศพิธราชธรรม  10  ประการ

                เป็นหลักธรรมสำหรับพระมหากษัตริย์จะพึงถือปฏิบัติมาแต่โบราณกาลแด่นักบริหาร  เช่น สรรพสามิตจังหวัด  สรรพสามิตอำเภอ  ก็น่าจะนำไปอนุโลมถือปฏิบัติได้    หลักทศพิธราชธรรม  10  ประการ  มีอยู่ดังนี้

              1.  ทาน     คือ การให้ปัน  ซึ่งอาจเป็นการให้เพื่อบูชาคุณหรือให้เพื่อเป็นการอนุเคราะห์

2.  ศีล       ได้แก่การสำรวม  กาย  วาจา ใจ ให้เรียบร้อยสะอาดดีงาม

3.  บริจาค  ได้แก่  การให้ทรัพย์สิ่งของเพื่อเป็นการช่วยเหลือหรือความทุกข์ยากเดือดร้อนของผู้อื่นหรือเป็นการ  

                 เสียสละเพื่อหวังให้ผู้รับได้รับความสุข

4.  อาชวะ  ได้แก่  ความมีอัธยาศัยซื่อตรงมั่นในความสุจริตธรรม

5.  มัทวะ  ได้แก่  ความมีอัธยาศัยดีงาม  ละมุนละไม  อ่อนโยน สุภาพ

6.  ตบะ    ได้แก่  การบำเพ็ญเพียรเพื่อขจัดหรือทำลายอกุศลกรรมให้สิ้นสูญ

7.  อโกรธะ  ได้แก่  ความสามารถระงับหรือขจัดเสียได้ซึ่งความโกรธ

8.  อวิหิงสา ได้แก่  การไม่เบียดเบียนคนอื่น

9.  ขันติ      ได้แก่  ความอดกลั้นไม่ปล่อยกาย  วาจา  ใจ  ตามอารมณ์หรือกิเลสที่เกิดมีขึ้นนั้น

10.  อวิโรธนะได้แก่  การธำรงค์รักษาไว้ซึ่งความยุติธรรม

บารมี 6

              เป็นหลักธรรมอันสำคัญที่จะนิยมมาซึ่งความรักใคร่นับถือ  นับว่าเป็นหลักธรรมที่เหมาะมากสำหรับนักบริหารจะพึงยึดถือปฎิบัติ  มีอยู่  6  ประการคือทาน 

              1.  ทาน         การให้เป็นสิ่งที่ควรให้

              2.  ศีล          การประพฤติในทางที่ชอบ

              3.  ขันติ        ความอดทนอดกลั้น

              4.  วิริยะ       ความขยันหมั่นเพียร

              5.  ฌาน       การเพ่งพิจารณาให้เห็นของจริง

              6.   ปรัชญา   ความมีปัญญารอบรู้

ขันติโสรัจจะ

                    เป็นหลักธรรมอันทำให้บุคคลเป็นผู้งาม  (ธรรมทำให้งาม)

                   1.  ขันติ  คือ  ความอดทน  มีลักษณะ 3  ประการ

                         1.1 อดใจทนได้ต่อกำลังแห่งความโกรธแค้นไม่แสดงอาการกาย วาจา ที่ไม่น่ารักออกมาให้เป็นที่                                        ปรากฏแก่ผู้อื่น

                         1.2 อดใจทนได้ต่อความลำบากตรากตรำหรือความเหน็ดเหนื่อย

                   2.   โสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ทำจิตใจให้แช่มชื่นไม่ขุนหมอง

ธรรมโลกบาล

                        เป็นหลักธรรมที่ช่วยคุ้มครองโลก  หรือมวลมนุษย์ให้อยู่ความร่มเย็นเป็นสุข  มี  2  ประการคือ

                       1.  หิริ   ความละอายในตนเอง

                       2.  โอตัปปะ ความเกรงกลัวต่อทุกข์ และความเสื่อมแล้วไม่กระทำความชั่ว

อธิฐานธรรม  4

                       เป็นหลักธรรมที่ควรตั้งไว้ในจิตใจเป็นนิตย์   เพื่อเป็นเครื่องนิยมนำจิตใจให้เกิดความรอบรู้ความจริงรู้จักเสียสละ  และบังเกิดความสงบ  มี  4  ประการ

                      1. ปัญญา    ความรู้ในสิ่งที่ควรรู้  รู้ในวิชา

                      2.  สัจจะ    ความจริง คือประพฤติสิ่งใดก็ให้ได้จริงไม่ทำอะไรจับจด

                      3. จาคะ    สละสิ่งที่เป็นข้าศึกแห่งความจริงใจ คือ สละความเกียจคร้าน หรือความหวาดกลัวต่อความยุ่ง                                       ยาก ลำบาก

                     4. อุปสมะ  สงบใจจากสิ่งที่เป็นข้าศึกต่อความสงบ คือ ยับยั้งใจมิให้ปั่นป่วนต่อความพอใจรักใคร่ และ                                           ความขัดเคือง

หบดีธรรม 4

                  เป็นหลักธรรมของผู้ครองเรือนพึงยึดถือปฏิบัติ  มี 4 ประการ คือ

                     1.             ความหมั่น

                     2.             ความโอบอ้อมอารี

                     3.             ความไม่ตื่นเต้นมัวเมาในสมบัติ

                     4.             ความไม่เศร้าโศกเสียใจเมื่อเกิดภัยวิบัติ

ราชสังคหวัตถุ 4

                  เป็นหลักธรรมอันเป็นเครื่องช่วยในการวางนโยบายบริหารบ้านเมืองให้ดำเนินไปด้วยดีมี 4  ประการ คือ.

                  1.  ลัสเมธัง    ความเป็นผู้ฉลาดปรีชาในการพิจารณาถึงผลิตผลอันเกิดขึ้นในแผ่นดิน  แล้วพิจารณาผ่อนผัน                                        จัดเก็บเอาแต่บางส่วนแห่งสิ่งนั้น

                  2.  ปุริสเมธัง     ความเป็นผู้ฉลาดในการดูคนสามารถเลือกแต่งตั้งบุคคลให้ดำรงตำแหน่งในความถูกต้อง                                              และเหมาะสม

                  3.  สัมมาปาลัง   การบริหารงานให้ต้องใจประชาชน

                  4.  วาจาเปยยัง ความเป็นบุคคลมีวาจาไพเราะรู้จักผ่อนสั้นผ่อนยาวตามเหตุการณ์ตามฐานะและตามความ                                             เป็นธรรม

สติสัมปชัญญะ

                  เป็นหลักธรรมอันอำนวยประโยชน์แก่ผู้ประพฤติเป็นอันมาก

                  1.  สติ   คือ  ความระลึกได้ก่อนทำ  ก่อนบูชา  ก่อนคัด  คนมีสติจะไม่เลินเล่อ  เผลอตน

                  2.  สัมปชัญญะ  คือ  ความรู้ตัวในเวลากำลังทำ  กำลังพูด  กำลังคิด

อกุศลมูล 3

                      อกุศลมูล     คือ  รากเหง้าของความชั่ว  มี 3 ประการคือ

                      1.  โลภะ        ความอยากได้

                      2.  โทสะ       ความคิดประทุษร้ายเขา

                      3.  โมหะ       ความหลงไม่รู้จริง

นิวรณ์ 5

                       นิวรณ์  แปลว่า  ธรรมอันกลั้นจิตใจไม่ให้บรรลุความดี  มี  5  ประการ

                      1.   กามฉันท์    พอใจรักใคร่ในอารมณ์  มีพอใจในรูป เป็นต้น

                      2.  พยาบาท     ปองร้ายผู้อื่น

                      3.  ถีนมิทธะ     ความที่จิตใจหดหู่และเคลิบเคลิ้ม

                      4.  อุธัจจะกุกกุจจะ  ความฟุ้งซ่านและรำคาญ

                      5.  วิจิกิจฉา     ความลังเลไม่ตกลงใจได้

ผู้กำจัดหรือบรรเทานิวรณ์ได้  ย่อมได้นิสงส์  5  ประการคือ             

               1.  ไม่ข้องติดอยู่ในกายตนหรือผู้อื่นจนเกินไป

              2.  มีจิตประกอบด้วยเมตตา

              3.  มีจิตอาจหาญในการประพฤติความดี

              4.  มีความพินิจและความอดทน

              5.  ตัดสินใจในทางดีได้แน่นอนและถูกต้อง

เวสารัชชกรณะ 5

                 เวสารัชชกรณะ  แปลว่า  ธรรมที่ยังความกล้าหาญให้เกิดขึ้นมี  5  ประการ  คือ

                1.  ศรัทธา   เชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ

                2.  ศีล          ประพฤติการวาจาเรียบร้อย

                3.  พาหุสัจจะ   ความเป็นผู้ศึกษามาก

                4.  วิริยารัมภะ   ตั้งใจทำความพากเพียร

                5.  ปัญญา         รอบรู้สิ่งที่ควรรู้

อริยทรัพย์ 7

                     1.  ศรัทธา    เชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ

                     2.  ศีล          ประพฤติการวาจาเรียบร้อย

                     3.  หิริ           ความละอายต่อบาปทุจริต

                     4.   โอตัปปะ ความสะดุ้งกลัวต่อบาปทุจริต

                     5.  พาหุสัจจะ ความเป็นคนได้ยินได้ฟังมามาก

                     6.  จาคะ การให้ปันสิ่งของแก่คนที่ควรให้

                     7.  ปัญญา ความรอบรู้ทั้งสิ่งที่เป็นประโยชน์และสิ่งที่เป็นไท

สัปปุริสธรรม 7

                         เป็นหลักธรรมอันเป็นของคนดี  (ผู้ประพฤติชอบ)  มี  7  ประการ

                        1.  ธัมมัญญุตา    ความเป็นผู้รู้ว่าเป็นเหตุ

                        2.  อัตถัญญุตา    ความเป็นผู้รู้จักผล

                        3.  อัตตัญญุตา    ความเป็นผู้รู้จักตน

                        4.  มัตตัญญุตา    ความเป็นผู้รู้จักประมาณ

                        5.  กาลัญญุตา     ความเป็นผู้รู้จักกาลเวลาอันเหมาะสม

                        6.  ปุริสัญญุตา     ความเป็นผู้รู้จักสังคม

                        7.  บุคคลโรปรัชญญุตา   ความเป็นผู้รู้จักคบคน

  
คุณธรรมของผู้บริหาร 6

                  ผู้บริหาร  นอกจากจะมีคุณวุฒิในทางวิชาการต่าง ๆ แล้วยังจำเป็นต้องมีคุณธรรมอีก 6 ประการ

                 1.  ขมา         มีความอดทนเก่ง

                 2.  ชาตริยะ     ระวังระไว

                 3.  อุฎฐานะ    หมั่นขยัน

                 4.  สังวิภาคะ  เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่

                 5.  ทยา       เอ็นดู  กรุณา

                 6.  อิกขนา  หมั่นเอาใจใส่ตรวจตราหรือติดตาม

ยุติธรรม 5

                 นักบริหารหรือผู้นำมักจะประสบปัญหาหรือร้องเรียนขอความเป็นธรรมอยู่เป็นประจำหลักตัดสินความเพื่อให้เกิดความ “ยุติธรรม”  มี  5  ประการ คือ

                 1.  สัจจวา     แนะนำด้วยความจริงใจ

                 2.  บัณฑิตะ   ฉลาดและแนะนำความจริงและความเสื่อม

                 3.  อสาหะเสนะ   ตัดสินด้วยปัญญาไม่ตัดสินด้วยอารมณ์ผลุนผลัน

                 4.   เมธาวี   นึกถึงธรรม  (ยุติธรรม) เป็นใหญ่ไม่เห็นแก่อามิสสินจ้าง

                 5.  ธัมมัฎฐะ   ไม่ริษยาอาฆาต ไม่ต่อเวร

ธรรมเครื่องให้ก้าวหน้า 7

                   นักบริหารในตำแหน่งต่าง ๆ ย่อมหวังความเจริญก้าวหน้าได้รับการเลื่อนชั้นเลื่อนตำแหน่งสูงขึ้นระพุทธองค์ทรงตรัสธรรมเครื่องเจริญยศ (ความก้าวหน้า)  ไว้ 7 ประการ คือ

                    1.   อุฎฐานะ    หมั่นขยัน

                    2.  สติ    มีความเฉลียว

                    3.  สุจิกัมมะ     การงานสะอาด

                    4.  สัญญตะ     ระวังดี

                    5.  นิสัมมการี  ใคร่ครวญพิจารณาแล้วจึงธรรม

                    6.  ธัมมชีวี       เลี้ยงชีพโดยธรรม

                    7.  อัปปมัตตะ  ไม่ประมาท

  

ไตรสิกขา

                     เพื่อเป็นการสนับสนุนให้เกิดความตั้งใจดีและมีมือสะอาด  นักบริหารต้องประกอบตนไว้ในไตรสิกขาข้อที่ต้องสำเหนียก  3  ประการ คือ

                      1.              ศีล              เป็นเครื่องสนับสนุนให้กาย (มือ) สะอาด

                      2.             สมาธิ         เป็นเครื่องสนับสนุนให้ใจสงบ

                      3.             ปัญญา       เป็นเครื่องทำให้ใจสว่าง  รู้ถูก  รู้ผิด

พระพุทธโอวาท 3

                      นักบริหารที่ทำงานได้ผลดี  เนื่องจากได้  ”ตั้งใจดี”  และ  “มือสะอาด”  พระพุทธองค์ได้วางแนวไว้ 3 ประการ ดังนี้

                     1.              เว้นจากทุจริต  การประพฤติชั่ว  ทางกาย  วาจา ใจ

                     2.              ประกอบสุจริต  ประพฤติชอบ  ทางกาย  วาจา  ใจ

                     3.              ทำใจของตนให้บริสุทธิ์สะอาด  ไม่โลภ  ไม่โกรธ  ไม่หลง

แหล่งช้อมูล
http://chaitha.igetweb.com/index.php